Vawlei cung university ṭha bik lakah aa tel vemi UK hrambunh Oxford University nih COVID-19 kakuaisii a sermi cu ruahchannak a tam ngaingai.
Nain, COVID-19 a kham kho taktak lai maw ti chim khawh asi rih lo, a tuan tuk rih. Bia tak tein an hneksak cuahmah liopi asi.
Mah kakuaisii cu ” ChAdOx1 nCoV-19″ tiin an auh. UK cozah nih 100 million a cah manh cang.
Kakuaisii cu hneksaknak caah minung 1,077 an chunh cang hna. Chunhmi minung pum nih cun COVID-19 a do khotu antibody le T-cells an chuah caah ruahchannak a tam ngai.
Antibody cu minung kan thi nih a chuahmi protein asi. Mah protein nih cun rungrul a benh i cawl kho loin a thah. T-cells cu zawtnak dotu kan cell (white blood cell) phun khat asi i rungrul nih kan pum a hrawhmi a hmuh i a dotu asi.
Kakuaisii a ṭhami paoh nih cun antibody le T-cells an chuah dih.
Kakuaisii cu zeitin dah an ser?

Zawng (chimpanzee zawng phun) cumpi tlangrai in a zawt ter tawntu rungrul kha Oxford University scientist pawl nih a ci an thlen i kakuaisii caah an ser.
Coronavirus he aa lo dingin tampi an thlen caah rungrul/kakuaisii nih cun minung a zawt ter kho lo.
Minung kan pumsa (cell) vialte a hrawk dihtu Coronavirus “spike protein” kha scientists nih kakuaisii chungah an rawn.
Mah ruangah kakuaisii cu coronavirus he aa lo i kan pumsa nih doh ning a cawn khawh.
Theihtlei: Kakuaisii paohpaoh cu zawtnak rungrul in sermi an si. Nain, a kan zawt ter nakhnga lo mah rungrul cu a tha an derter silole an thah cia. Mah rungrul/kakuaisii cu kan pum nih a doh i antibody le T-cells a chuah, hnu ah mah zawtnak taktak nih a kan phak tik zongah a kan teih ti lo.
Kakuaisii cu minung caah a him maw?
A him ko, nain a kan hnorsuan (side-effect um). Mah kakuaisii i chunh ruangah kan pum caah ṭihnung hnorsuannak a um lo, nain an chunghmi minnung 1,077 cu chungah 700 hrawng cu an taklinh i an lu fak.
Paracetamol sii dinpiak ahcun mah taklinh le lufah cu a tlau ko, ṭihnung si lo, tiah scientists nih an chim.
Oxford University i Professor Sarah Gilbert nih, “kan kakuaisii nih hin COVID-19 pulrai a kham kho tak lai maw ti fehternak ding ahcun tampi hneksaknak tuah hmasa rih a hau, nain atutiang result zoh tikah ruahchannak a tam ngaingai,” tiah a chim.