Malaysia um Chin ralzaam 16 leng COVID-19 in an zaw. 15 cu Bandar Mahkota Cheras sangah ummi, UNHCR card le 2013 UNHCR catlap aa tlaihmi lawngte an si. 1 cu Shah Alam ah ummi asi.
Bandar Mahkota Cheras sang cu Khampat/Chin mi 300 hrawng an umnak asi. Cheras cu atu lio Malaysia COVID-19 mizaw an tambiknak ah aa tel ve i cozah nih tihnungmi hmun ‘Red Zone’ ah a chiahmi si ve.
Mah kong he pehtlai in The Chin Express nih Bandar Mahkota Cheras um Khampat Christian Fellowship (KCF) Chairman Pu Biak Cung kan chawnh i, “COVID-19 in a zawmi 15 leng kan si cang. Tam deuh cu 2013 UNHCR catlap aa tlaihmi an si. UNHCR card ngeimi cu 2 hrawng an si,” tiah a chim.
“Nizaan ah aa check mi chungin minung 5 zawtnak an ngei. Tuni ah aa checkmi chungin minung 4 zawtnak kan ngei, 3 result chuak rih lo. Result chuakmi lawng cun mizaw 9 kan si nain kanmah chungkhar ahhin keimah lawng kaa check. Minung 5 chungkhar kan si i kan dihlak in zawt hmelchunhnak; hromfah, lufah, taklinh, khuasih, rawl duh lo, tbk kan ngei dih hna.
“Kan zawtnak aa khat dih ko caah kan chungkhar dihlak test cu tangka a paam, keimah lawng kai test lai i COVID-19 zawtnak ka ngeih ahcun kan dihlak in kan ngei tinak asi ko ka ti hna. Tuni ah kai test i ka ngeih caah kan chungkhar minung 4 zong an ngei dih ve ti a fiang ko. Fonh cun 13 kan si cang.
“Cun, kan innpa hna chungkhar hi minung 3 an si. An nu lawng aa test i zawtnak a ngei. An pa le fa zong zawt hmelchunhnak an ngei ve. Mah he cun kan dihlak 15 kan si cang tinak asi.
“Mizaw 15 chungah 8 cu nutung an si. 3 hi patung kan si. A taangmi 4 cu kan fale an si. Nutung 2 le patung 2 hi cu nuva kan si hna. A taangmi nutung 6 le patung 1 cu chungkhar dang lawgte an si. Cucaah an chungkhar minung pawl zong i test cio an i timh hna lio si. Cheukhat cu aa test cang i zawtnak ngei lomi zong an um.
Khampat Biakinn ah kan khumherh (quarantine) hna
“Mizaw cu an dihlak in Khampat Christian Fellowship (KCF) biakinn ah kan khumherh (quarantine) hna. Kanmah chungkhar balte hi kan inn ah kanmah lawng ummi kan si caah kan inn ah kan i khumherh.
“Adang cu inn 1 ah chungkhar 3 hrawng ummi lawngte an si caah an inn ummi an chawnhnak hna hnga lo, biakinn ah khumherh an si.
“Kei hi kum 48 ka si. Adang pawl cu kum 20 in 30 kar hrawng an si hna. Kan fale cu ngakchia le tleirawl hrawng an si hna.
“Cozah nih ‘kanmah quarantine tuahnak hmun ah kan in chiah hna lai’ an ti ko nain ‘kanmah tein quarantine kan i tuah ko lai’ kan ti i ‘ṭha tuk ko’ an kan ti caah KCF biakinn ah kanmah tein quarantine kan i tuahnak hi si.
“Cozah nih zeihmanh a kan pe lo. Sii zong pakhat tak hmanh a kan pe lo. Nanmah dang tein takpum thianghlim tein i khumherh uh, mitkuh vuai tein it uh, ti tampi ding uh, rawl i hne uh an kan timi lawng si.
“Nan dam/lo July 8 ah kan in test ṭhan hna lai an kan ti.
Zawtnak nan i lak ning?
“Atu lio cu lockdown si caah rianṭuan zong cu ngah hlah kaw inn ah ummi lawngte kan si. Tesco ah bazaar kan kainak in kan i lakmi si lo ahcun i laknak dang um bak lo. Cun, Laimi cu mi inn len kan duh tuk i kan i lengkai pah tawn hna. Tesco bazaar kainak i lak hnu ah mi inn lenkai nak in kan i chawnhmi si men lai.
Zei ruang dah COVID-19 nan i test?
“Cumpi tlangrai phun in kan zaw hna; kan lu fak, hromfak, taklin, raifanh bantukin ding tein kan khuasik. Sii kan din cangka in rawl kan fih. Cun kan mitsen i fak. Panadol kan din ka lawngah thlanchuak i lufah dam nain sii tha dih paoh ah amah ning peng si.
“Cheukhat nih US le khualei an chungkhat phone an chawnh hna tikah ‘nan zawtnak hi COVID-19 a lo ko, rak i test ko uh’ an ti hna i an i test. Cutin kanmah zong cu tuni ah kan i test ve.
Thlacam rak kan bawm cio ulaw, Malaysia um Chinmi vialte ralring tein rak um cio uh
“Thlacamnak tuin rak kan bawm cio ko ulaw. Atu zong dam lei kan panh pah ko cang hna. Kan taklinh cu a dai dih cang ti awk si ko. Nu 1 balte a dai rih lo. Rawl kan duh lomi lawng hi a biapi bik cu si.
“Malaysia um kan miphun vialte nan umnak cio ah ralring tein rak um cio uh tiah biacah kan duh hna. Rian kan ṭuan lo, inn ah kan um peng ko tiin daithlan awk asi hrim lo.
“Keimah duh lebang ahcun, inn kip nih kut rungrul kahnak (hand sanitizer spray) khi i cawk cio ulaw leng nan chuahnak in nan ṭin fatin inn ummi nih nan kut in kap peng hna seh ti ka duh.
“Ahlei in, Laimi cu i lenkai kan duh tuk. Mi inn len rak i sum cio uh [Malaysia cozah nih mi inn len a khap nain Laimi cu kan i lengkai peng].
“I check man zong hi a fak ngai. Phun 2 um i hnar, kaa le dang tiangin sawhmi cu RM260 an lak. Chungkhar ningin i check ahcun a thong leng dih caah atu lio rianṭuan lo chinchap he cun a har tuk. Hnar lawng sawhmi cu a man fawi deuh.
“Mah zawtnak hi mino deuh cu thlop hau loin an thisa nih a tei i an dam ko rua. An zawt chung zong fak piin an tuar leem rua lo, nain kanmah bantuk a upa pah cangmi caah cun tuar a har tuk. Laimi, ahlei in kum upa deuhmi pawl cu lengchuah i ralring ulaw, thianghlim te le mitkuh vuai tein it uh, rawl ṭha tein ei ulaw i canh uh.
“Cumpi tlangrai phun in nan zawt ahcun, nan chungkhar le nan sangmi nan chawnhnak hna hnga lo, a rannak in COVID-19 i test zokzok uh, mi inn ah leng hrimhrim hlah uh tiah kan cah duh hna.
“Mah pulrai chungin nan luatnak hnga nan umnak cio ah ralring tein rak um cio uh. Bawipa nih in huhpheng ko hna seh,” ati.
Shah Alam um Sehzung rianṭuan Chin tlangval 1 a zaw ve
Selangor state khualipi Shah Alam um dinmi (soft drink) sehzung ah rianṭuanmi kan Chin tlangval zong COVID-19 zawtnak nih a phak ve.
“Kan hnu zarh Ningani ahkhan ai test i COVID-19 zawtnak na ngei an ti. Boss pa nih inn a pekmi hna ah an khumherh. Dot 3nak ah a ṭuanhawi minung 5 he an um nain atu cu dot 4nk ah amah lawngin an khumherh,” tiah a hawipa an khuami nih a chim.
“An sehzung ahhin ramdangmi 300 hrawng an ṭuan. June thla thokka zongah minung 40 an zaw nain atu cu an dam i an ṭuan ṭhan cang. Ka hawipa balte cu ni 14 hnu ah kan in check ṭhan lai i na dam ahcun na ṭuan te lai an ti.
“UN card a ngei lo. CRC card aa tlaihmi si. Amah cu zeitin hmanh a um lo. Rianṭuan pawl cu ni tlawmpal dan in punghman in an check lengmang hna i zawtnak na ngei an timi si. Amah cu zawt hmelchunhnnak zei hmanh a ngei lo.
“Khualei cu phone chawn rih hna hlah ka ti. Khua khat kan si. Na nulepa an lungrethei tuk sual lai. Na zual i sizung ah thlop hau hna na si ahcun na chawnh te hna lai. Nang cu kum 20 hrawng lawng na si ko caah na dam colh ko lai, a herh lo ah khualei an lungrethei lai ka ti,” tiah a chim. Cucaah an khua le min langhter awk ṭha lo.
