Jenevy Sui: Nan thatho seh tiah Dr. Ro Ding bia kaan hrawmh hna

Awṭha minthang Jenevy Sui nih, “Mah ca a reltu paoh nan thatho seh tiin Dr. Ro Ding bia kaan hrawmh hna,” tiah siaherhnak he ca sau ngai a ṭial.

Jenevy Sui: Tuni ah Vaurawng Zuunthil Zoom live in dothlennak phaisa kan kawl lio ah aa tel vemi Dr. Ro Ding nih a chimmi kaan hrawmh ve hna.

USA cozah Hluttaw Congress nih liamcia November thla dongh lai ah NDAA (National Defence Authorisation Act) upadi thar a ṭialmi um.

NDAA cu kum fatin ralkap budget chuahpiaknak upadi asi. Runvennak Vuanci Zung (Ralkap Vuanci Zung) budget chuahpiaknak upadi asi.

Tu kum ralkap budget caah $770 billion a chuahpiak. Ni kum nakin 5% tam deuh a chuah piak.

Cahmai 900 a chahmi NDAA upadi thar chung ahcun thil a ti kho ngaimi Republican Senator Mitch McConnell nih Myanmar kong upadi thar Chapter pakhat a telh/ṭial.

NDAA upadi thar chungah Myanmar kong Chapter pakhat an telhmi ah an ṭialmi 5 cu;

  1. NUG cozah hi cozah taktak ah cohlan ding
  2. Uknak chuttu lainawng Myanmar ralkap hi fak piin hma lak ding
  3. Russia le China nih Min Aung Hlaing an bawmhmi hi phihkham ding
  4. Myanmar ram Democracy ngahter ṭhan ding le
  5. Ni 60 chungah Joe Biden nih zeitin dah zei dah kan tuah lai timi Hluttaw ah biatung dirh ding, ti an si.

Mah ruangah a biapi tuk. Myanmar ram caah tangka $138 millions an kan hmanpiak lai ti ka zumh.

Mah nakin a biapi deuhmi cu, NDAA (US Ralkap Vuanci Zung) nih China cungah hmalak a duh cang. Myanmar le South East Asia ram vialte China nih a hipkhuh dihmi hna hi US cozah nih a zoh kho ti lo. Cucaah, SEA cu American ralkap budget chungin $7 billions a pek. EU lei i Ukraine hmanh $4 billions lawng a pek.

US Hluttaw Sang (Senate) nih mah upadi thar a sermi cu December 15 ah President Biden nih minsen a thut i upadi taktak asi cang.

Ni 60 chungah NUG cozah hi zeitin dah kan bawmh lai timi an chim lai ti khawh asi cang. Thawngpang ṭha ngaingai asi.

Adang pakhat cu

Burma Bills 2021 timi hi asi. Nain hi cu an fehter rih lo caah upadi taktak asi rih lo, ahran lawng si rih.

Burma Bills upadi hran cu zei dah si ti ahcun, 2017 ah Rohingya pawl a thatnawngtu Ralkap Bawizik Min Aung Hlaing cungah hmalak dingin Senator Mitch McConnell nih a ṭialmi upadi hran asi.

Pakhat ummi cu, Senator McConnell le Suu Kyi hi aa thei ngaimi an si. Cucaah, Suu Kyi le NLD uknak tangah a cangmi Rohingya piahtana nih hin Myanmar ram le Suu Kyi a hrawh tuk hna lai ti a phan caah Min Aung Hlaing thengte hmalak dingin upadi hran a ṭialmi si.

2021 February 1 ah Min Aung Hlaing nih uknak a chuh hnu in mah upadi hran cu an remh ṭhan i Rohingya kong lawng si ti loin Min Aung Hlaing le a minung pawl nih miphun dang an hrem thahnawnmi hna kong vialte zong an telh dih cang. US Chin bu Burmese American Community Institute (BACI) hruaitu pawl zong Zoom in meeting an tuah i mah upadi hran ahcun tlangcung miphun dang hrem le thahnawn an tonnak kong vialte tling tein an chap dih.

Atu cu a tling dih cang i ceih le fehter lawng a taang cang.

NDAA zong upadi taktak ah an ser cang caah Burma Bills zong hi upadi taktak ah an fehter ve lai ti zumh a um ngai — Hluttaw Niam (House) nih cun a fehter cang. Hluttaw Sang nih fehter le President nih minthut lawng a taang.

NDAA Budget hi cu ralkap caah hman ding lawngte asi.

Burma Bills cu ralkap pinah hartong bawmhnak ca zong aa tel.

Burma Bills an fehter ahcun kum fatin $227 millions kan ngah lai, cucaah an fehter ding hi a biapi tuk.

Mah ruang cun thachia lo tein a dongh tiang teirial ṭi hna usih. Thlacam cio uh.

Kan tei thluahmah ko cang hih.

Kei zong tuni Zoom ka ṭhutnak ah mah pawl ka theih cu ka tha tlung tuk hringhran. Mah ruangah caan lak tein kan ṭial piak mi hna asi.

Kan zapi in teirial usih.

Biafang ka palhmi um cun ka remhpiak te ulaw. Kei zong mah bantuk kong avoi khatnak ka ṭial si.

Lian
Lianhttps://thechinexpress.com
Lian cu Seihnam Journal ah Editor-in-chief a rak ṭuan. UNHCR zung i RSC department ah kum 4 chung holhlet le calet a ṭuan pah in Faiceu Journal ah 'editor' in a rak bawm pah hna. 2016 ah The Chin Express a dirh i ni fatin Chin thawngpang le vawlei cung thawngpang phunkip a ṭial, atanglei ah rel khawh an si.

Thawngpang Thar

Aa lomi thawngpang

Lairam dawtu Lalbiakchhungi, Kimkima le Van Hlei Sung nih Chin ralzaam caah concert an tuah lai

Kan ram uknak ṭhat lo ruangah kan miphun nih harnak fak taktak kan tuar cuahmah. Ramchung le Mizoram...

Thawngṭha: Tangka tlawm deuh in Australia kal khawh asi cang

Malaysia le India um Chinmi tampi Australia an phak khawhnak hnga mi tampi hmuh dingin share cio usih. Malaysia...

Pu Vahnie le US Cozah tonnak: Myanmar Democracy Ngahter Ding, Ralzaam Ramthumnak ah Lak Ding

US Kawlrammi Zohkhenhnak Bu (Burmese American Community Institute - BACI) hruaitu Pu Elaisa Vahnie nih Washington D.C. ah...

India nih Pakistan ah missile ka kah sual, ati

India cozah nih, "Pakistan ram ah missile ka kah sual," tiah thawng a thanh. "Missile kahnak seh kan remh...